دادگاه ویژه‌ی مستقر در شهرداری
امام خمینی در تاریخ ۱۴/۸/۱۳۵۸ در جمع شهرداران سراسر کشور، ضمن تشریح مسائل روز از شهرداران خواستند در این موقعیت حساس، نیروی زیادی برای برطرف کردن مشکلات مردم زحمت‌کش صرف شود و برای آبادانی شهرها و روستاهای ایران و حتی شهر تهران که گرفتار کمبودهایی بود، تلاش بیشتری مبذول دارند.
ایشان فرمودند: «این امر بزرگ به عهده‌ی شهرداری است که با کمک مردم اقدام کنند و شهرها و روستاهای اطراف را آباد کنند و آنچه که مهم است این است که قشر مستضعف بیشتر مورد نظر باشد. آن حاشیه‌های اطراف تهران، آن زاغه‌نشین‌ها و آن چادرنشین‌های اطراف تهران بیشتر مورد نظر واقع شوند تا شمال شهر و در شهرهای دیگر، روستاهای دیگر، توجه به قشر مستضعف بیشتر از قشر مرفه باشد. در رژیم گذشته قشر مستضعف اصلاً مورد توجه و عنایت نبوده است».
امام در دیدار با شهرداران سراسر کشور از آنان خواستند گزارشی از عملکرد خود ارائه دهند و برای بهتر اداره شدن کارها هماهنگی‌های بیشتری صورت گیرد تا کارهای مردم سریع انجام شود و خلاف قانونی صورت نگیرد که انجام دادن کار مردم از عبادت نیز بالاتر می‌باشد.(صحیفه‌ی امام، ج۱۰، ۹۹ـ۴۹۸)
با توجه به مشکلات و مسائل مربوط به اوایل انقلاب و نیز انجام نشدن کارها بر اساس موازین اسلامی و گرفتاری شورای نگهبان و شورای عالی قضایی، شهردار وقت تهران، آقای محمدکاظم سیفیان برای تسریع در انجام کارهای اداری و حقوقی شهرداری و جلوگیری از احکام خلاف شرع که متأسفانه تا آن زمان در شهرداری ادامه داشت، طی نامه‌ای در تاریخ ۹/۸/۱۳۶۱ از امام خواستند تا تعیین تکلیف قطعی از طرف شورای نگهبان و شورای عالی قضایی به منظور جلوگیری از توقف کارها، حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای محمدی گیلانی، حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی را نسبت به مسائل مبتلا به شهرداری که مستقیماً در رابطه با مردم می‌باشد، منصوب نماید. (امام خمینی و نهادهای...، ۶۶)
متعاقب آن، امام طی نامه‌ای آقای محمدی گیلانی را به عنوان نماینده‌ی خود و حاکم شرع تا تعیین تکلیف قطعی از طرف شورای نگهبان و شورای عالی قضایی برای انجام کارهای شرعی و صادر نمودن احکام منصوب نمودند.(همان، ۱۶۷)
آقای گیلانی، نماینده‌ی حاکم شرع یا نماینده‌ی امام در شهرداری بودند و در مواردی که نیاز به تنفیذ حکم رهبری و امام بود، ایشان حکم می‌دادند. از جمله: در موارد عوارض شهرداری، عوارض شهری، عوارض یک درصد، عوارض سینماها، عوارض تالارهای پذیرایی، مجتمع‌های ورزشی که قبلاً این کارها توسط انجمن شهر صورت می‌گرفت. با انحلال این انجمن‌ها در اوایل انقلاب، این کارها به برنامه‌ی کاری شهرداری‌ها افزوده شد. بیشترین کار حاکم شرع در شهرداری، صادر نمودن حکم در زمینه‌ی ماده‌ی ۱۰۰ شهرداری بوده است. (مصاحبه با کارشناس حقوقی شهرداری)
منابع
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، مدخل "دادگاه ویژه‌ی مستقر در شهرداری" از شاهین رضایی، در دسترس در پایگاه دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: 18 مهرماه 1392.